ابعاد شناختی ارزیابی‌شده در تست IVA-2

تست IVA-2، داده‌هایی بسیار دقیق در مورد عملکرد شناختی ارائه می‌دهد. مهم‌ترین ابعاد مورد سنجش عبارتند از:

1. توجه دیداری و شنیداری

توانایی فرد در تمرکز روی محرک‌های بصری و شنیداری و پاسخ به آن‌ها.

2. کنترل تکانه (Inhibition)

بررسی اینکه آیا فرد می‌تواند از پاسخ دادن به محرک‌هایی که نباید به آن‌ها واکنش نشان دهد، خودداری کند یا خیر.

3. ثبات عملکرد (Consistency)

اندازه‌گیری میزان نوسان در زمان پاسخ‌های فرد. نوسان زیاد می‌تواند نشانه اختلال در تمرکز یا خستگی ذهنی باشد.

4. سرعت پردازش (Processing Speed)

میانگین زمانی که فرد برای پاسخ‌دهی به محرک‌ها صرف می‌کند، سرعت تصمیم‌گیری و واکنش را نشان می‌دهد.

5. دقت و بی‌توجهی (Accuracy and Inattention)

محاسبه تعداد پاسخ‌های اشتباه (پاسخ نادرست به محرک‌ها) و عدم پاسخ به محرک‌های صحیح.

کاربردهای بالینی تست IVA-2

تست IVA-2 کاربردهای گسترده‌ای در روان‌شناسی، روان‌پزشکی و عصب‌روان‌شناسی دارد. از جمله کاربردهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تشخیص ADHD

IVA-2 یکی از ابزارهای استاندارد در ارزیابی ADHD است. به‌ویژه در مواردی که گزارش‌های رفتاری یا مصاحبه‌های بالینی ناکافی باشند، این تست می‌تواند کمک‌ شایانی به تصمیم‌گیری بالینی کند.

2. ارزیابی پیش از درمان یا مداخلات دارویی

پیش از تجویز داروهایی مانند ریتالین یا آدرال، می‌توان با کمک IVA-2 عملکرد پایه فرد را ثبت و بعداً با نتایج پس از درمان مقایسه کرد.

3. بررسی عملکرد در آسیب‌های مغزی

در آسیب‌های تروماتیک مغز (TBI)، مشکلات نورولوژیکی یا سکته مغزی، تست IVA-2 می‌تواند برای بررسی عملکرد شناختی و تعیین میزان آسیب استفاده شود.

4. سنجش اثر بخشی درمان‌های شناختی یا دارویی

تغییر در نتایج تست پس از یک دوره درمان شناختی-رفتاری یا دارویی، می‌تواند نشان‌دهنده اثربخشی مداخله باشد.

مزایای تست IVA-2

• دقت بالا: با ثبت لحظه‌ای واکنش‌ها و خطاها، اطلاعات کمی بسیار دقیقی تولید می‌کند.
• پوشش دو حیطه دیداری و شنیداری: در مقایسه با تست‌های CPT معمولی که فقط یک بعد را می‌سنجند، IVA-2 اطلاعات کامل‌تری ارائه می‌دهد.
• استاندارد بودن: دارای هنجارهای آماری بر اساس جمعیت گسترده‌ای از افراد سالم و دارای اختلال است.
• سهولت اجرا: اجرای تست آسان و بدون نیاز به تجهیزات پیچیده یا تخصص زیاد است.

محدودیت‌های تست IVA-2

اگرچه IVA-2 ابزار بسیار مفیدی است، اما مانند هر آزمون دیگری دارای محدودیت‌هایی نیز هست:

• تأثیرپذیری از انگیزش فرد: اگر فرد همکاری لازم را نداشته باشد یا به اندازه کافی انگیزه نداشته باشد، نتایج ممکن است دقت لازم را نداشته باشند.
• عدم توانایی در تشخیص قطعی ADHD: این تست به تنهایی نمی‌تواند تشخیص قطعی ADHD بدهد و باید همراه با سایر ابزارهای ارزیابی روان‌شناختی استفاده شود.
• تأثیر اضطراب یا خستگی: اضطراب امتحان یا خستگی ذهنی ممکن است نتایج را دچار تغییر کند.

نحوه تفسیر نتایج تست IVA-2

نتایج تست IVA-2 به صورت گزارشی جامع ارائه می‌شود که شامل نمودارها، درصدها، نمرات خام و نمرات T-Score است. این نمرات با جمعیت هنجار مقایسه می‌شوند و مشخص می‌کنند که عملکرد فرد در چه سطحی قرار دارد.

برای مثال:

• نمرات پایین در بازداری رفتاری و توجه شنیداری می‌تواند نشانگر ADHD نوع ترکیبی (Combined type) باشد.
• نمرات نوسانی در ثبات عملکرد ممکن است نشانگر نوسانات خلقی یا مشکلات خواب باشند.
• اختلاف چشمگیر بین عملکرد دیداری و شنیداری می‌تواند به مشکلات پردازش حسی اشاره کند.

تفسیر نتایج باید توسط روان‌شناس بالینی یا متخصص آموزش دیده انجام شود تا از تفسیر نادرست یا افراط در نتیجه‌گیری پرهیز شود.

نتیجه‌گیری

تست IVA-2 ابزاری کارآمد، دقیق و قابل اعتماد برای ارزیابی عملکرد شناختی، به‌ویژه در حوزه توجه و بازداری رفتاری است. استفاده از این تست در کنار مصاحبه بالینی، پرسش‌نامه‌های رفتاری و سایر تست‌های روان‌شناختی، می‌تواند در تشخیص دقیق‌تر اختلالاتی مانند ADHD و ارزیابی میزان پیشرفت درمان کمک‌کننده باشد.

با وجود محدودیت‌های موجود، تست IVA-2 یکی از ابزارهای نوین در حوزه ارزیابی روان‌شناختی محسوب می‌شود که با استفاده صحیح و تفسیر دقیق، می‌تواند ارزش زیادی برای درمان‌گران، روان‌شناسان و والدین افراد دارای اختلالات توجهی داشته باشد.

با خبر باشید!

با عضویت در کانال تلگرام و یا پیج اینستاگرام ما از آخرین اخبار این حوزه با خبر باشید.